Cá xác sọc còn có tên gọi khác là cá tra Xiêm. Chúng xuất hiện nhiều trên sông Tiền, sông Hậu, những nhánh sông của dòng Mekong. Tuổi thơ của nhiều người dân vùng đồng bằng sông Cửu Long chắc hẳn gắn liền với loài cá này. Với ưu điểm là có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, cá xác sọc nay đã trở thành nguyên liệu xuất hiện trong các bữa ăn của nhiều gia đình.

Cá xác sọc có đặc điểm như thế nào?

Cứ đến mỗi độ tháng 9 đến tháng 3 âm lịch năm sau, cá xác sọc có nhiều trên các sông. Chúng rất thích ăn gián, do đó người dân trong vùng thường dùng những con gián làm mồi câu cá. Móc gián vào lưỡi câu, thả xuống nước, tạo tiếng nước chảy quanh chỗ câu, cá xác sọc sẽ bơi đến. Với bản tính thích gián và dạn ăn, chúng nhanh chóng mắc câu. Ngoài ra, xác sọc còn thích những loại mồi như cá linh ủ, dế trũi ủ, trùn đỏ…

Cá xác sọc thường sống ở tầng mặt và tầng đáy của sông. Ngoại hình của chúng có hơi giống với cá tra. Chúng có thân mình thon, dài, dẹp, đầu hình nón, mắt to. Màu sắc của thân chủ yếu là màu trắng bạc, riêng phần đỉnh của lưng là màu xanh đen, bụng có màu bạc hơi ửng hồng. Ở giữa của thân có một sọc đen chạy dọc.

Thịt cá xác sọc thơm ngon, mềm, phần bụng có nhiều mỡ. Các chất dinh dưỡng có thể kể đến canxi, protein, vitamin A, D có trong thịt cá rất tốt cho cơ thể. Ăn cá xác sọc thường xuyên tốt cho hệ tim mạch và tiêu hoá. 

Rau chấm cá xác sọc kho lạt

Sau khi mua cá về, làm sạch ruột rồi dùng chanh chà lên thân cá. Xả nước cho hết sạch nhớt. Đem ướp cá với nước màu dừa, đường, nước mắm, chút muối, ớt hành đâm. Để trong 20-30 phút cho thấm gia vị vào cá. Nguyên liệu làm nên hương vị cho món cá kho lạt này là nước dừa tươi. 

Cho nước dừa tươi vào nồi, đun cho sôi lên, thả cá xác sọc đã ướp vào nồi đun sôi tiếp. Cá sôi thì vặn lửa nhỏ, kho liu riu cho tất cả gia vị, nước dừa thật thấm vào thịt cá. Trong lúc kho, vớt bọt thường xuyên cho nước cá trong. Nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn, đun tiếp cho đến khi cá chín rục là được.

Sẽ thật tuyệt nếu vào những ngày mưa, có nồi cá xác sọc kho lạt ăn cùng với cơm nóng. Ngày Tết, ra vườn hái ít rau vào luộc hoặc rau sống ăn kèm với cá kho cũng rất ngon. Giúp đỡ ngán khi phải ăn nhiều món thịt mỡ béo ngậy ngày Tết, bổ sung chất xơ. Cá xác sọc mềm, béo, thơm hòa quyện cùng vị ngọt béo của nước dừa đưa cơm vô cùng. 

Nghe cái tên “cá xác sọc kho lạt”, nhưng vị cá lại rất đậm đà, thấm đẫm gia vị cùng mùi thơm từ tiêu, hành. Món cá kho này sẽ hoàn hảo nếu có thêm xoài xanh băm, thái sợi nhỏ, vị chua của xoài giúp trung hòa lại vị béo của cá.

Cá xác sọc kho tộ – món ăn tuổi thơ

Người dân miền Tây có lẽ không thể quên được cái hương vị đậm đà của món cá xác sọc kho tộ. Những ngày mưa gió, bọn trẻ theo chân các cha, các chú đi đặt đó dưới con rạch kiếm ít cá xác sọc về nấu. Đặt đó khoảng hơn 1 tiếng, nhấc lên thì nặng tay lắm, đủ các loại cá lớn nhỏ, nhưng nhiều nhất vẫn là cá xác sọc.

Đặt đâu được chục đó, theo chân cha đem cá về cho mẹ đi chợ mua đồ nấu. Vẫn dùng cốt chanh rủa cá cho sạch nhớt. Ướp cá cùng gia vị hành, ớt, nước mắm, đường, nước màu. Bắc tộ lên bếp, cho cá ướp vào đun cho sôi lên, lật hai mặt cá cho chín đều. Đun lửa nhỏ đến khi nước trong nồi sệt lại là được. Một bí quyết được các bà, các mẹ chỉ lại là để có món cá xác sọc kho tộ ngon hơn, khi nước cá gần cạn thì thêm vài muỗng nước cơm hoặc mỡ heo vào. Cá kho tộ vừa thơm vừa ngọt, béo, ngon bá cháy.

Ngồi giữa khung cảnh sông nước miền Tây. Trên mâm cơm có ít canh khoai mỡ nấu sệt, cùng món cá xác sọc kho tộ đậm đà, béo ngậy. Xới cơm nóng ra bát, vẻ miếng cá, và cơm và cá vào miệng, nhai từ từ mới cảm nhận được hết vị ngon. Cảnh vật hữu tình, gió thổi man mát, cơm ngon, canh ngọt, cá thơm lừng, béo ngậy, đúng chất cơm quê miền Tây, thật ngon lành, nhớ mãi không quên.

Canh chua cá xác sọc – giải nhiệt cơ thể

Phi thơm hành và tỏi, cho cà chua thái múi cau, thơm cắt khúc vào xào cho chín. Đổ nước vào nồi đun sôi lên, nêm gia vị muối, bột ngọt, hạt nêm cho vừa ăn. Nêm cho nước dùng vừa ăn, có thể thêm nước cốt me vào nếu nước canh chưa có vị chua. Thả cá xác sọc đã rửa sạch vào đun sôi rồi vớt cá ra để riêng. Cho đậu bắp vào trước đun sôi, sau đó cho giá, bạc hà, rau thơm vào đảo lên rồi tắt bếp. Khi ăn cho cá vào tô trước rồi đổ nước canh vào. 

Vào những ngày thời tiết có vẻ “khó chịu”, nóng bức trong người, có thể làm cá xác sọc nấu canh chua ăn giải nhiệt. Dầm chén nước mắm ớt, chấm cá vào là hết sảy. Món này cũng cực kì dễ nấu, có thể làm bất cứ lúc nào, mà lại không kén người ăn. Đảm bảo đa số ai cũng thích khi lần đầu tiên thử món canh chua cá xác sọc này.

Cá xác sọc ngày xưa chỉ là nguyên liệu làm các món ăn dân dã, ít được chú ý đến. Nhưng ngày nay, chúng đã được biết đến nhiều, được nhiều người tìm mua. Cũng chính vì số lượng cá xác sọc trong tự nhiên cũng không còn nhiều như trước nên giá thành có thể cao hơn. Có thể mua cá xác sọc ngay tại cửa hàng hoặc trang web của Sản vật phương Nam. Tại đây, chúng tôi cam kết nguồn cá tươi được nhập từ miền Tây lên.